abbrunchilàre , vrb Definizione
pònnere su brunchile, su crabistu a un'animale
Sinonimi e contrari
acrabistai,
afrancilai,
ammurralare,
ammurrialare,
arrunchilare,
imbrunchidare,
incrabistae
| ctr.
irbruncilae
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchevêtrer
Inglese
to tie with a rope
Spagnolo
encabestrar
Italiano
incapestrare
Tedesco
anbinden.
acapiàe, acapiài , vrb: acapiare,
acapiari,
capiai Definizione
pònnere s'acàpiu, lióngiu, codriola chi, passada e fata a nodu cun is càbudos a inghíriu de duas o prus cosas, dhas aguantat impare / acapiai sa coja = fàghere s'assiguronzu
Sinonimi e contrari
alliongiae,
liai,
muciullai,
prèndhere,
tènnere
| ctr.
isòlbere,
isprèndhere,
scapiai
Frasi
che unu perru mi ant acapiau chena li dèpere obbligassione ◊ de furonis sa giustítzia no fut mai arrennéscia a ndi acapiai ◊ su telu denanti est lisu e portat una cordiola po dh'acapiari a parti de palas
Etimo
itl.
accappiare
Traduzioni
Francese
lier
Inglese
to tie
Spagnolo
atar
Italiano
legare
Tedesco
binden.
acrabistài, acrabistàre , vrb: acrapistare Definizione
pònnere su crabistu a un'animale; acapiare sa bide noa po no che dha betare is bentos fortes
Sinonimi e contrari
abbrunchilare,
imbrunchidare,
incrabistae
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchevêtrer
Inglese
to tie with a rope
Spagnolo
encabestrar
Italiano
incapestrare
Tedesco
anbinden.
afunài , vrb: afunare Definizione
acapiare, pigare a fune, imbojàresi cun sa fune, troboire cun sa fune
Sinonimi e contrari
infunai,
prèndhere
/
pinnicai
Frasi
sos chi crent de àere in punzu s'anzena volontade sunt ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ at afunau su muenti a su tzugu
2.
sos carabbineris s'ant afunatu dae s'ufissu de sa coperativa totu sos documentos ◊ aiat irrobbatu su bancu, s'aiat afunatu gamas de erveches e vulos ◊ sos rivos ufratos si afunant totu, pessones, béstias e tupas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enchevêtrer
Inglese
to tie in a rope
Spagnolo
encabestrar
Italiano
incapestrare
Tedesco
das Halfter anlegen
ammolàre , vrb Definizione
fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare
Sinonimi e contrari
afundhare 1
/
abbusare 1,
ammagare,
atupare,
intupai
Frasi
s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat
2.
sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
enjaler
Inglese
to tie to the anchor stock
Spagnolo
hacer una muela,
encepar
Italiano
acceppare
Tedesco
einen Anker stocken.
annoài , vrb: annodare,
annodiare,
annuae,
annuai Definizione
acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare
Sinonimi e contrari
annodighedhare,
annodricare,
ingiobare
/
imbetzare
| ctr.
isòlbere,
snuai
Frasi
su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius
2.
sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nouer
Inglese
to tie in a knot
Spagnolo
anudar,
atar con nudos
Italiano
annodare
Tedesco
verknoten.
liài , vrb: liare,
ligai,
ligare Definizione
acapiare cun calecunu lióngiu, ma mescamente acapiare bestimentu cun is corros de su bestimentu etotu (es. sa tiazola, su muncadore), o fintzes ammontare sa conca, aderetzare is pilos; rfl. chínghere; fàere una genia de meighina, fatúgiu, acapiare cun is brebos
Sinonimi e contrari
acapiae,
alliongiae,
prèndhere
| ctr.
isòlbere,
isprèndhere
Modi di dire
csn:
liai ogu = pònnere ogru; liai bèni fuedhendu = fàghere unu chistionu ladinu, bene fatu, chi benit a concruos; ligai perda in anedhu = incrastare ranu de prendha in anedhu
Frasi
candho si nch'est ischidadu, si est sapunadu, si at liadu sa berrita a tortu e at carrigadu s'archibbusu ◊ liadí sa bulla de sa camisa aintru de is cratzonis!
2.
lis at nau sos berbos, a sos canes, pro los ligare ◊ cussu daori depit èssi ogu chi dhi ant liau!
Traduzioni
Francese
lier
Inglese
to tie
Spagnolo
atar
Italiano
legare
Tedesco
binden.
prèndhere , vrb: prènnere Definizione
pònnere o poderare a istrintu cun calecuna cosa – acàpiu – a inghíriu (faendho coment'e a fasche), agguantare apostadamente arréschiu a calecunu logu o cosa cun fune o css. àteru acapióngiu a bisura de fune, codriola, filuverru o àteru deasi; in cobertantza, agguantare a ccn. impreau, obbrigau de no pòdere fàere prus totu su chi bolet o chi iat a pòdere / pps. presu
Sinonimi e contrari
acapiae,
alliongiae,
apresorzare,
liai,
muciullai
| ctr.
iscapiae,
isòlbere,
isprèndhere
Modi di dire
csn:
no b'àere filu ’e prèndhere = (fuedhendi) nàrriri cosas sentza de fundóriu, chi no tenint sétiu, chi no bi at ne cabu e ne coa; prèndhere a nodu mortu, o a nodu biu = fàghere unu nodu malu a isòrbere, chi no b'isorbet, o unu nodu fàtzile de isòrbere; prèndhere a peràulas fortes = fai mazinas, afaturai; prèndhere s'imbíligu a unu = furcare, ingannai a unu
Frasi
sa buca de su sacu si prendhet pro no che essire sa cosa ◊ prendhiat sa craba a fune longa a pàschere ◊ sa lóriga in su muru bi est a prèndhere animale ◊ sa linna si prendhet a fasche ◊ impàrali a prènnere sas corrias de sas iscarpas! ◊ prendhindhe dàeli duas incropadas pro agguantare de prus!
2.
cun totu custos impitzos de binzas, de ortos e bestiàmine so presu chentza fune
3.
fit giradu de carvedhu e candho faedhaiat no bi aiat filu de prèndhere ◊ in su chi naras no bi at filu de prèndhere ◊ no ti fides, mighi cussu prendhet s'imbíligu fintzas a su dimóniu! ◊ sos canes lapaos nanchi no si lassant prèndhere chin sos berbos…
Cognomi e Proverbi
prb:
chie bene prendhet mezus isolvet
Etimo
ltn.
prehendere
Traduzioni
Francese
lier,
ficeler,
lacer
Inglese
to tie
Spagnolo
atar
Italiano
legare,
allacciare
Tedesco
binden,
zusammenbinden,
festbinden,
zubinden.